Taal is een wonderlijk ding. Hoewel we allemaal wel over een degelijke woordenschat beschikken, komen er toch soms woorden voorbij waarvan je denkt “werkgelijk geen idee”, toch? Ik licht in dit blog vijf moeilijke woorden uit die wat mij betreft wel wat nadere uitleg mogen hebben.?
5x moeilijke woorden onder de loep
1. lankmoedig
lijdzaam, veel verdragend geduldig |?uitspraak:?lank-moe-duhg
Lankmoedig is een vertaling van een woord uit?het christelijk Latijn: longanimis?(ook wel:?longanimus). Dat is?een combinatie?van longus ‘lang’ en animus ‘geest, gemoed’, waarmee?letterlijk ‘lang van geest, lang van gemoed’ bedoeld is en in figuurlijke zin ‘geduldig, volhardend’. Lankmoedig?is een letterlijke vertaling hiervan: het is in de veertiende eeuw?gevormd uit lanc?(de voorloper van lang)?en moed in de betekenis ‘gemoed’.
Overigens is het Latijnse woord weer een vertaling van het Griekse makrothumos, dat is opgebouwd uit makros ‘groot, lang’ en thumos ‘geest, gemoed’. (Bron: Onze Taal)
2. asceet
iemand die bewust sober leeft | uitspraak:?as-seet
Het klassiek Griekse woord ask?t?s betekent oorspronkelijk ‘iemand die zich serieus oefent in deugd’. Ask?t?s is een afleiding van het werkwoord askein‘oefenen, trainen’. Een ascetische levenswijze werd bijvoorbeeld aangehouden door atleten en soldaten.?Al in de Klassieke Oudheid was een asceet iemand die uitermate sober leefde, weinig at en dronk en zich ook van andere vormen van genot onthield, om zichzelf te zuiveren of te verbeteren.?In later eeuwen, toen het christendom opkwam, werd ascese vooral iets voor kluizenaars en anderen met een vrome levenswandel die zich in afzondering aan God wilden wijden en boete wilden doen. (Bron: Onze Taal)
3. cesuur
omslag, wijziging, scheiding tussen twee periodes | uitspraak:?see-zuur
Met cesuur wordt tegenwoordig vaak een radicale omslag in een ontwikkeling of een breuklijn in de geschiedenis aangeduid, of een opvallende wijziging van iemands gedrag of standpunt.
Van oorsprong is cesuur een term uit de po?zie: een rustpunt of korte pauze in een dichtregel, veelal bedoeld om het metrum te onderbreken; een synoniem is verssnede.?In de muziek heeft cesuur een vergelijkbare betekenis.?Cesuur komt van het Latijnse caesura, dat ook al de betekenis ‘verssnede’ kon hebben. De oorspronkelijke betekenis is ‘snede, het afhakken’: caesura is een afleiding van het werkwoord caedere ‘hakken, snijden’. (Bron: Onze Taal)
4.?abhorreren
verfoeien | uitspraak:?ab-hor-ree-ruhn
Abhorreren is via het Franse abhorrer afkomstig van het Latijnse abhorrere?verfoeien, terugdeinzen voor?. Het voorvoegsel ab- betekent ?weg?. Het woorddeel horrere betekent ?huiveren, sidderen? en is verwant met horror, dat oorspronkelijk??huivering, schrik, afgrijzen? betekende. (Bron: Onze Taal)
5. larmoyant
huilerig, klaaglijk, overdreven sentimenteel | uitspraak:?lar-mo-jant of?lar-mwa-jant
Larmoyant komt uit het Frans, en wordt daar veelal figuurlijk gebruikt; die figuurlijke betekenis is in het Nederlands overgenomen. De?letterlijke betekenis in het Frans is ?tranen stortend, huilend?: larmoyant is het tegenwoordig deelwoord van larmoyer??tranen storten, huilen?.?Dat werkwoord?is afgeleid van larme??traan?, dat is?voortgekomen uit het Latijnse lacrima??traan?. Lacrima?gaat?via de tussenvorm dacrima terug op de?Griekse woorden?dakruein??wenen? en dakru??traan?.?Van lacrima is in het Latijn ook het bijvoeglijk naamwoord lacrimosus afgeleid, dat ?tranend, vol van tranen? betekent. En daar komt weer de Italiaanse muziekterm lacrimoso ?smartelijk klagend, tragisch klinkend? vandaan. (Bron: Onze Taal)
En, kende jij alle vijf de ‘moeilijke woorden’? Zo ja: bravo! Zo nee, nu ken je ze wel en kun je ze heel nonchalant hier een daar eens laten vallen. En anders: altijd handig bij Scrabble ;-)?
Woordenschat #2: iconoclast, dendrochronoloog, balsturig... - Humanvalue
[…] kende jij alle vijf de ‘moeilijke woorden’ weer net als de vorige keer? Zo ja: bravo! Zo nee, dan ben je nu vijf woorden rijker in je […]